Gl. Parathyroidea - Paratiroit Bezi Anatomisi

GL. PARATHYROIDEA (Paratiroid bezleri)

Gelişmesi: Üst parathyroidler 4. yutak kavsinden gelişirken alt parathyroidler 3. yutak kavsinden gelişir.

Gl. parathyroidea’lar sarımsı-kahverengi renkte, mercimek büyüklüğünde, endokrin bezlerdir. Genellikle gl. thyroidea’nın iki kapsülü arasında ve yan loblarının arka kenarında bulunurlar.

Büyüklüğü şahıslar arasında değişmekle beraber genellikle 6mm uzunluğunda, 3-4mm genişliğinde, 1-2mm kalınlığında ve 0,5gr ağırlığındadır.

Normal olarak 4 adet olan bu bezlerin yukarıda bulunanlarına gl. parathyroidea superior, aşağıda bulunanlarına ise gl. parathyroidea inferior denilir.

Yukarıdakiler genellikle 2 adettir ve özofagusun başlangıç yerinin yanlarında ve cartilago cricoidea’nın alt kenarı seviyesinde bulunur. Bunların bulundukları yer, pek varyasyon göstermez. 

Aşağıdakiler de genellikle 2 adettir. Yukarıdakilerin aksine farklı yerlerde bulunabilirler.

Mesela iki kapsül arasında olmak üzere, yan lobların alt ucunda veya biraz daha aşağısında, a. thyroidea inferior’un aşağısında veya yukarısında bulunabildiği gibi, iç kapsülün derin yüzünde veya bezin dokusu içinde de bulunabilir.

Hatta thymus ile birlikte göğüs boşluğuna inebilir. Çünkü thymus ve alt parathyroid bezler 3. yutak kavsinden gelişir.

Gl. parathyroidea’lar insanlarda genellikle 4 adettir. %1 oranında 4’ten daha az olarak bulunur. Fakat 4 den fazla olması durumu daha yüksek oranda görülür. 

Arterleri: A. thyroidea superior ile a. thyroidea inferior arasında oluşan anastomozdan bol miktarda dal alır.

Venleri: Gl. thyroidea’nın venlerine dökülür.

Lenf drenajı: Bol miktarda da lenf damarları vardır ve gl. thyroidea’nın lenf damarlarına katılırlar.

Sinirleri: Boyundaki simpatik ganglionlardan gelir.

Gl. parathyroidea’nın aktivitesi, kandaki kalsiyum seviyesi ile düzenlenir. Kandaki kalsiyum miktarının düşmesi ile eksite, yükselmesi ile de inhibe edilir.

Salgıladığı hormon (parathormon) kalsiyum ve fosfor metabolizması ile ilgilidir. Bu bezlerin çıkarılması halinde kandaki kalsiyum seviyesi hemen düşer ve kaslarda spazm oluşur.

Bu durumdan solunum kaslarının da etkilenmesi sonucu ölüm meydana gelir. Bazen salgısının artması sonucunda kemiklerdeki kalsiyum hızlı bir şekilde kana verilir. Bunun sonucu olarak da kemiklerde yumuşama görülür.